Zelfhelend vermogen: wat is het en hoe stimuleer je het?

Zelfhelend vermogen: wat is het en hoe stimuleer je het?

15 maart 2022
Bewerkt op 3 juli 2024
zelfhelend vermogen

Ieder lichaam heeft een enorm zelfhelend vermogen. Dit zelfhelende vermogen kun je stimuleren door uit je hoofd te gaan en in je lichaam te komen. Maar hoe werkt dit precies?

Wij geven geen medisch advies. Dit artikel is niet bedoeld om ziekte te diagnosticeren, behandelen, genezen of voorkomen. Heb je geestelijke of lichamelijke klachten en wil je medisch advies van een specialist? Raadpleeg dan altijd een (bedrijfs)arts of psycholoog.

Wat is het zelfhelend vermogen?

Ieder lichaam heeft een zelfherstellend vermogen in zich, als een innerlijke kracht. Dit zelfhelende vermogen is enorm krachtig en werkt vooral als het zenuwstelsel ontspannen is. En hoewel de term niet vaak gebruikt wordt in psychologisch onderzoek, kan zelfheling verlichting bieden bij mentale ziekten als trauma, depressie en angst.

Wie heeft zelfheling nodig?

Iedereen heeft wel mentale littekens uit het verleden. Deze littekens kun je zien als trauma. Trauma kan het gevolg zijn van een gebeurtenis die als levensbedreigend wordt ervaren of van aanhoudende stress.

Misschien heb je iets meegemaakt wat een enorme emotionele impact op je heeft gehad, zoals het overlijden van een dierbare of het eindigen van je relatie. En misschien ben je wel benieuwd naar manieren die hier verlichting bij kunnen bieden, los van het gebruik van bijvoorbeeld medicijnen. Dit is waar zelfheling om de hoek komt kijken.

Eigenlijk zou iedereen zelfheling kunnen gebruiken. Zelfheling is voor iedereen die ziek, gezond en alles daartussenin is. Jouw zelfhelend vermogen stimuleren zal het beste werken als je gemotiveerd bent. Een verandering in je leven doormaken, op welke manier dan ook, kost namelijk veel tijd en aandacht.

Wat is trauma?

Trauma komt eigenlijk heel vaak voor. Mensen denken vaak aan militairen als ze aan trauma denken, maar dit is lang niet altijd het geval. In Nederland heeft 80% van de mensen ooit een traumatische ervaring gehad. En 7,5% van de volwassenen krijgt ooit te maken met een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Sommige gebeurtenissen zijn duidelijk traumatisch, zoals een verkrachting of het meemaken van een oorlog. Maar lijden aan een ernstige ziekte, de dood van een dierbare of het verliezen van je partner kan ook traumatisch zijn.

Het blijft lastig om trauma te definiëren. Trauma is iets wat je overkomt, waardoor je zo van streek raakt dat het je overweldigt. Er is niets dat je kunt doen om het onvermijdelijke tegen te gaan. Je stort in een staat van verwarring en misschien ook woede.

Trauma is niet de gebeurtenis zelf, maar de manier waarop je hierop reageert. Trauma is een subjectieve ervaring. Dit betekent dat wat voor de één traumatisch is, voor de ander niet traumatisch hoeft te zijn. Dit hangt af van je persoonlijkheid en eerdere ervaringen.

Het probleem is echter dat negatieve mentale en fysieke gevolgen van een trauma niet altijd vanzelf verdwijnen. Je kunt nog lang last blijven houden van de traumatische gebeurtenis en in sommige gevallen kan er zelfs een een posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontstaan.

Trauma en stress in het lichaam

Er zijn veel onderzoeken die de nauw verbonden relatie tussen ons lichaam en onze geest aantonen. Trauma en stress hebben niet alleen een negatieve impact op ons mentale welzijn, maar ook op ons fysieke lichaam. Denk aan spanning, hartkloppingen, beven en pijn. Dit komt vooral voor bij trauma dat niet volledig verwerkt of erkend is door de persoon zelf.

Als we een traumatische gebeurtenis ervaren, is onze eerste reactie: vecht of vlucht. Je hart gaat sneller kloppen, je bloeddruk gaat omhoog en je spieren spannen zich aan. Een andere reactie die je kunt hebben is bevriezen. Als je bevriest, worden de gebieden in je hersenen die verantwoordelijk zijn voor angst, gevaar en emoties, actiever. De gebieden in de frontale cortex, die verantwoordelijk zijn voor zelfbewustzijn en het maken van doordachte beslissingen, worden minder actief.

In sommige gevallen veroorzaakt een traumatische gebeurtenis geen langdurig lijden. Maar in andere gevallen kun je blijven vastzitten in de vecht-of-vluchtreactie, terwijl de traumatische gebeurtenis al voorbij is. Dit komt omdat je lichaam in de overlevingsmodus staat en je probeert in leven te houden.

Kan trauma zich opslaan in het lichaam?

Als een trauma niet verwerkt of erkend wordt, heeft dit effect op het herstelproces van onze hersenen. Er ontstaan knelpunten en natuurlijke genezing is niet meer mogelijk. Dit zorgt ervoor dat de vecht- of vluchtreactie verlengd wordt, wat negatieve gevolgen heeft voor ons fysieke lichaam. Denk aan het verstoren van de werking van de hormoonhuishouding, het zenuwstelsel en het functioneren van het immuunsysteem.

Symptomen van traumatische stress kunnen ook aanwezig zijn als echte fysieke klachten. Dit gebeurt als de symptomen te eng zijn voor de persoon om te accepteren, als taboe worden gezien of niet begrepen worden door de arts. De fysieke gevolgen van trauma ‘slaan zich op’ in het lichaam. Zelfs als we niet meer bewust aan de traumatische gebeurtenis denken.

Het zelfhelend vermogen activeren

Alles wat ons overkomt, fysiek en emotioneel, heeft effect op ons lichaam. Het hangt allemaal met elkaar samen. Dus, als trauma en stress ‘opgeslagen’ kunnen worden in ons lichaam, kunnen we dit dan oplossen door ons fysieke lichaam te veranderen? Hoewel hier nog geen wetenschappelijk bewijs voor is, geloven psychiaters en genezers hier wel in.

Er zijn verschillende manieren om ons zelfhelend vermogen te stimuleren. Het begint met het verleggen van je focus naar het lichaam, in plaats van naar je gedachten. Dit is belangrijk, omdat trauma en stress in ons zenuwstelsel worden opgeslagen. Door een traumatische gebeurtenis raakt dit zenuwstelsel uit balans. De volgende dingen kunnen het weer in balans brengen, wat zorgt voor rust en ontspanning in het lichaam.

zelfhelend vermogen vrouw met kaarsen

1. Acceptatie

Erkennen dat er iets vreselijks is gebeurd en dat je heling nodig hebt, is de eerste stap richting zelfheling. Durf tegen jezelf te zeggen: “Dat wat gebeurd is, is verschrikkelijk. En ik moet voor de pijn zorgen die ik in me voel.”

Dit heeft alles te maken met zelfcompassie. Als we compassie voor onszelf hebben, begrijpen we onze reactie op de traumatische gebeurtenis beter. Dit is een belangrijk onderdeel van het herstellen van een trauma.

2. Ademhalingsoefeningen

Ademhalingsoefeningen verlichten de emotionele en lichamelijke stress die na een traumatische ervaring vast is komen te zitten in het lichaam. Dit komt omdat bewust ademen het zenuwstelsel kalmeert, de vecht-of-vluchtreactie uitschakelt en ervoor zorgt dat je lichaam in de ontspanningsmodus komt.

Bewust ademen maakt direct verschil. Niet over een paar weken of op een bepaalde dag. Ademhalingsoefeningen laten je al binnen 10 minuten beter voelen! Probeer zelf de ademhalingsoefeningen uit de Meditation Moments app en kom tot rust.

3. Yoga

Yoga helpt je de relatie met je lichaam te verbeteren. Je leert om rustig te ademen, jezelf aandacht te geven en met verschillende bewegingen en houdingen je lichaam te beïnvloeden. Door yoga te beoefenen, vorm je een diepe connectie met je zintuigen en leer je om beter naar je lichaam te luisteren. Dit zorgt ervoor dat je meer in harmonie bent met je lichaam.

Er zijn zelfs studies die doen vermoeden dat yoga en meditatie kunnen helpen bij het behandelen van PTSS.

4. Meditatie en mindfulness

Onderzoek heeft aangetoond dat meditatie stresshormonen vermindert door het sympathische zenuwstelsel te kalmeren dat verantwoordelijk is voor onze vecht-of-vluchtreactie. En hoewel het soms moeilijk kan zijn om te mediteren als je een trauma hebt (vooral in het begin), kan meditatie helpen bij zelfheling.

Als je het zelfgenezend vermogen wilt stimuleren door meditatie, is het belangrijk om alleen op plekken te mediteren die veilig voelen. Maar je kunt ook meditatie en mindfulness op andere manieren beoefenen. Luister bijvoorbeeld naar rustgevende muziek tijdens het koken of maak een wandeling door de natuur. Je kunt mindfulness toepassen op iedere situatie! In de Meditation Moments app vind je rustgevende muziek die je kunt beluisteren tijdens je dagelijkse activiteiten.

Probeer Meditation Moments Premium 7 dagen gratis
Probeer gratis

Ook voor zelfheling geldt: one size doesn’t fit all. Experimenteer daarom met bovengenoemde strategieën en ontdek wat bij jou voor verlichting zorgt.

Deel artikel

MeditationMoments
Slaap beter en stress minder met Meditation Moments - de #1 app voor meer rust in je hoofd. Meer dan 1 miljoen mensen gingen je al voor!


Probeer Meditation Moments Premium 7 dagen gratis