Trauma verwerken: stap voor stap naar herstel

Wat is trauma?

Trauma is iets wat je overkomt en waardoor je zo van streek raakt dat het je overweldigt. Je bent op dat moment extreem verward, woest of verbijsterd en je weet niet hoe je op deze ‘dreiging’ moet reageren. Maar het trauma is niet de gebeurtenis zelf; het trauma is hoe je op deze gebeurtenis reageert.

Trauma is een subjectieve ervaring. Dit betekent dat wat traumatisch is voor jou, niet traumatisch hoeft te zijn voor een ander. Dit hangt af van je persoonlijkheid en eerdere ervaringen. Het is belangrijk om te begrijpen dat er geen allesomvattende manier is om trauma te verwerken, omdat trauma verschilt van persoon tot persoon.

Vaak zijn het juist de subtielere trauma’s – die snel over het hoofd gezien worden of genegeerd worden – die zich opstapelen met de tijd en een negatieve impact hebben op onze mentale gezondheid. Dit kunnen kleine, kwetsbare momenten zijn als beledigd worden, een vriend of partner die je plotseling verlaat of het gevoel dat je niet geaccepteerd wordt.

Hoe kun je zelf trauma verwerken?

Als we begrijpen dat trauma niet een bepaalde gebeurtenis is, maar hetgeen wat in ons gebeurt als gevolg van een bepaalde gebeurtenis, zien we ook dat we trauma kunnen helen. We kunnen niet teruggaan in de tijd om te voorkomen dat er iets gebeurt. Maar we kunnen wel de betekenis die we zelf aan het trauma hebben gegeven veranderen.

1. Accepteer dat je heling nodig hebt

Het moeilijkste onderdeel van het helen van trauma is misschien wel het erkennen dat je heling nodig hebt. Als je trauma ziet als een wond in plaats van een bepaalde gebeurtenis in het verleden, kun je ervoor kiezen om deze wond te helen. We kunnen een bepaalde situatie niet ‘ongedaan’ maken, maar we kunnen er wel voor kiezen om te accepteren dat er iets vreselijks is gebeurd – en dit niet ons leven laten definiëren.

Het erkennen van trauma is vaak een lang proces. Trauma kan namelijk iets zijn dat is gebeurd, maar ook iets dat niet is gebeurd – maar wel had moeten gebeuren. Misschien waren je ouders er vroeger niet voor je of had je het idee dat je er niet bij hoorde. Dit kan een emotionele wond achterlaten omdat er niet aan je essentiële menselijke behoeften werd voldaan.

2. Praat met een professional

Volgens psychiater Bessel van der Klok, die al 50 jaar trauma onderzoekt, is bewezen dat therapie helpt bij het verwerken van trauma. Er is namelijk maar een klein percentage mensen in staat om trauma op eigen kracht te helen. Een therapeut kan trauma niet op een magische manier laten verdwijnen, maar kan wel helpen bij het erkenningsproces.

Het maakt niet uit of je praat met een psychotherapeut, een coach met kennis over trauma of iemand die je vertrouwt. Vaak ontkennen we onze trauma’s omdat we denken dat ze ‘niet erg genoeg’ zijn. Een professional kan je helpen inzien dat wat jou is overkomen ertoe doet en geldig is. Alleen als we erkennen dat we een wond hebben, kunnen we de eerste stappen zetten richting heling.

3. Maak weer verbinding met je lichaam

Onverwerkte trauma’s slaan zich niet alleen op in je geheugen en onderbewuste, maar ook in je lichaam. Dit betekent dat als we trauma willen helen, we dit niet kunnen doen zonder het lichaam erbij te betrekken. De veiligheid in je eigen lichaam terugvinden is essentieel bij het verwerken van trauma.

Beweging, aanraking en alles wat je meer in verbinding met je lichaam brengt (denk aan ademhalingsoefeningen) kunnen helpen bij traumaverwerking. Deze technieken helpen namelijk allemaal bij het weer in balans brengen van het autonome zenuwstelsel, wat door een traumatische gebeurtenis uit balans kan zijn geraakt.

Als je pijn of spanning voelt in een bepaald lichaamsdeel, kan dit komen doordat er informatie is opgeslagen over een bepaald trauma. Het ontspannen van dit lichaamsdeel zorgt er dan voor dat de ervaring ook losgelaten kan worden. Een manier om spanning in je lichaam op te lossen is Flow. Flow combineert beweging, dans, ademhaling en visualisatie om weer in verbinding te komen met je lichaam.

4. Creëer een veilige omgeving

Het in beweging brengen van emoties alleen is hoogstwaarschijnlijk niet genoeg om trauma te helen; hoe je omgaat met deze emoties als ze opkomen is net zo belangrijk. Het kan gebeuren dat je tijdens een Flow-sessie begint te huilen, zonder te weten waarom. En hoewel dit alleen maar menselijk is, vinden veel mensen het moeilijk om met deze sterke emoties om te gaan.

Op die momenten is het belangrijk om een veilige omgeving voor jezelf te creëren, waarin je jezelf ontmoet met zelfcompassie. Neem de opkomende emoties waar, zonder ze proberen weg te drukken, wensen of rationaliseren. Vaak weet je niet waar deze emoties vandaan komen, en dat hoeft ook niet. Het enige wat je hoeft te doen is ze verwelkomen en ze weer uitzwaaien nadat je ze hebt ervaren. Je zult je hierna vanzelf een stuk lichter voelen.

Onthoud altijd dat het helen van trauma geen lineair proces is. De ene dag lijkt het misschien alsof je al je pijn een plekje hebt gegeven en de volgende dag voelt het alsof je weer terug bent bij af. En dat is meer dan normaal. Het belangrijkste is om te erkennen dat je heling nodig hebt en te zoeken naar manieren die je weer in verbinding met jezelf brengen – of dat nu het praten met een professional is, het volgen van lichaamsgerichte therapie of het leren toelaten van moeilijke emoties.