Alles over burn-out: wat is het en hoe voorkom je het?

Wat is een burn-out?

Wanneer je je extreem vermoeid voelt, en je er enorm tegenop ziet om naar je werk te gaan en niet in staat bent om je normale taken te doen, kan dit een teken zijn dat je een burn-out hebt.

De term burn-out is nog redelijk nieuw, en is in 1974 voor het eerst genoemd door Herbert Freudenberger in zijn boek ‘Burnout: The High Cost of High Achievement’. Freudenberger beschreef burn-out als: “het vernietigen van motivatie of een stimulans, vooral wanneer iemands toewijding aan een zaak of relatie niet de gewenste resultaten oplevert.”

Bij een burn-out komt de stress die je ervaart voornamelijk door je werk, maar de stress die je ervaart door je levensstijl kan dit verergeren. Als je bijvoorbeeld een enorme druk ervaart op je werk en tegelijkertijd voor je zieke moeder moet zorgen, zorgt dit voor extra stress. Daarnaast kan je persoonlijkheid ook een rol spelen. Zo hebben mensen die perfectionistisch en pessimistisch zijn eerder kans op een burn-out.

De meeste mensen werken een groot deel van hun leven. En wanneer je je werk niet leuk vindt, de energie niet kan opbrengen om naar kantoor te gaan en geen voldoening uit je werk haalt, kan dit een enorme impact op je welzijn hebben – mentaal en fysiek.

Burn-out herkennen

Het is heel normaal om af en toe stress te ervaren op de werkvloer, zeker als er een belangrijke deadline aankomt of als je een presentatie moet geven voor een grote groep mensen. Maar als je al voor een langere tijd stress ervaart en het onmogelijk is om met deze stress om te gaan, kan dit uiteindelijk zorgen voor een burn-out.

Hoewel een burn-out geen officiële psychische diagnose is, betekent dit niet dat het niet serieus genomen hoeft te worden. In Nederland ervaart jaarlijks 17% van de bevolking burn-out klachten en symptomen. Vooral vrouwelijke managers en jonge professionals krijgen steeds vaker te maken met burn-out klachten.

Burn-out symptomen en signalen

Je kunt een burn-out herkennen aan de volgende symptomen en signalen:

• Meer afstand nemen van je werk en werk-gerelateerde activiteiten
  Veel mensen met een burn-out zien hun werk als extreem stressvol en frustrerend. Ze kijken op een negatieve manier naar hun werk of de mensen met wie ze werken. Ook kan het zijn dat ze (emotioneel) afstand nemen van hun werk en hier steeds minder aandacht aan besteden.
• Fysieke symptomen
  Chronische stress kan leiden tot fysieke symptomen als hoofdpijn, buikpijn en darmproblemen.
• Emotionele vermoeidheid
  Een burn-out zorgt ervoor dat mensen zich leeg en moe voelen en niet meer in staat zijn om met werkdruk om te gaan. Ze hebben vaak te weinig energie om hun werk te doen.
• Verminderde prestatie
  Een burn-out heeft vooral effect op de dagelijkse prestaties op het werk. Mensen met een burn-out hebben een negatieve houding tegenover hun taken. Ze kunnen zich moeilijk concentreren en het ontbreekt ze vaak aan creativiteit.
• Risicofactoren die leiden tot een burn-out
  Een hoge werkdruk hoeft niet altijd te leiden tot een burn-out. Wanneer er goed wordt omgegaan met stress hoeven er geen negatieve gevolgen te zijn. Maar wat zorgt ervoor dat de ene persoon wel last krijgt van burn-out klachten en symptomen, en de ander niet? Bij een hoge werkdruk hebben mensen met een bepaalde persoonlijkheid en levensstijl meer kans op een burn-out.

Hoewel in Nederland de meeste burn-out klachten en symptomen voorkomen in de ICT-sector en in het onderwijs, zijn het niet alleen technici en leraren die in een burn-out raken. Mensen in iedere industrie kunnen een burn-out oplopen.

Maar wat zijn dan de oorzaken die ten grondslag liggen aan een burn-out? Een onderzoek uit 2018 van Gallup heeft 5 risicofactoren vastgesteld die mogelijk leiden tot burn-out.

1. Oneerlijke behandeling op het werk

Wanneer werknemers van mening zijn oneerlijk behandeld te worden op het werk, lopen ze 2.3 keer meer kans om een burn-out op te lopen. Oneerlijke behandeling kan alles zijn, van vooroordelen, vriendjespolitiek tot een oneerlijke beloning of verkeerd behandeld worden door een collega.

Wanneer een werknemer het bestuur, zijn of haar manager of collega’s niet vertrouwt, kan dit de psychologische band verbreken die zorgt voor betekenisvol werk.

2. Te hoge werklast

Als de werklast onhandelbaar is, zullen zelfs de meest optimistische werknemers zich hopeloos voelen. Een overweldigend gevoel kan snel leiden tot een burn-out.

3. Gebrek aan duidelijkheid over de functie

Voor veel mensen is het onduidelijk wat er precies verwacht wordt in hun functie. Je kunt je wel voorstellen dat het vermoeidheid en stress oplevert als verantwoordelijkheden en verwachtingen steeds veranderen.

4. Gebrek aan communicatie en support van een manager

Support van een manager kan ervoor zorgen dat je stress beter aankunt. Werknemers die steun van hun manager ervaren hebben zelfs 70% minder kans om een burn-out te krijgen.

5. Onrealistische tijdsdruk

Werknemers die voor hun gevoel genoeg tijd hebben om hun taken te doen, hebben 70% minder kans op een burn-out. Er zijn beroepen waar altijd tijdsdruk aanwezig is, bijvoorbeeld bij brandweermannen. Mensen in deze beroepen hebben dan ook meer kans om een burn-out op te lopen.

In andere sectoren kan een onrealistische tijdsdruk opgelegd worden door mensen die niet weten hoe lang het duurt om kwalitatief goed werk te leveren of goede klantenservice te verzorgen.

Behandeling van een burn-out

Een burn-out is niet permanent en kan dus verholpen worden. En buiten dat je persoonlijkheid en levensstijl invloed hebben op de kans op een burn-out, is het belangrijk om je werksituatie onder de loep te nemen. Veranderingen in je werk, je team of de organisatie zijn vaak nodig om van een burn-out te genezen.

Burn-out voorkomen

Zoals bij alles geldt: voorkomen is beter dan genezen. Het kan daarom helpend zijn om manieren te ontwikkelen waarmee je op een gezonde manier met stress kunt omgaan, zoals gezond eten, genoeg bewegen en beter slapen.

Een andere tool voor burn-out preventie is meditatie. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat meditatie helpt bij het voorkomen van een burn-out en burn-out klachten kan verlichten. Door meditatie ga je de connectie met jezelf aan. Hierdoor neem je je eigen gedachten en gevoelens waar en leer je deze herkennen en benoemen.

Herstellen van een burn-out

Als je een burn-out hebt, kan het helpen om naar jouw personeelsafdeling te gaan of om te praten met een manager over de problemen die je ervaart in je werk. Misschien is het mogelijk om samen naar manieren te kijken om een gezondere werkomgeving te creëren.

Maar er zijn ook dingen die je zelf kunt doen om van jouw burn-out te herstellen:

1. Maak van zelfzorg jouw prioriteit

Het is essentieel om je batterij weer op te laden, samen met het zorgen voor een goede nachtrust, gezond eten, genoeg bewegen en het aangaan van sociale connecties. Oefeningen die een rustgevende werking hebben op je geest helpen ook bij het behandelen van een burn-out. Denk bijvoorbeeld aan mediteren, je gedachten opschrijven en tijd doorbrengen in de natuur.

2. Verander je perspectief

Bovenstaande activiteiten zorgen voor meer rust in je hoofd, maar terug op de werkvloer word je al snel weer geconfronteerd met dezelfde extreme werklast, onrealistische tijdsdruk of vervelende teamleden.

Het is dus belangrijk dat je je situatie op de werkvloer nagaat. Welke problemen kunnen verholpen worden en wat kun je veranderen ? Door je perspectief te veranderen, ga je ook op een andere manier naar problemen kijken.

Heb je bijvoorbeeld last van vermoeidheid? Ga dan na welke taken je aan andere mensen kunt delegeren. Op deze manier houd je tijd over voor de dingen die echt belangrijk zijn.

3. Verminder stressfactoren

Er zullen nog steeds belangrijke taken en relaties zijn die veel ongezonde stress opwekken. Dit betekent dat je de verwachtingen van je collega’s, klanten en zelfs familieleden bij moet stellen. Het kan ook handig zijn om basisregels op te stellen over de manier van samenwerken met anderen. Dit kan voor een negatieve reactie zorgen, maar onthoud dat je deze keuzes maakt om uiteindelijk productiever te zijn en je gezondheid te beschermen.

4. Zoek waardevolle connecties

Het beste redmiddel bij een burn-out is misschien wel het zoeken naar waardevolle connecties, in de vorm van coaches en mentors. Deze personen kunnen je helpen om positieve gewoonten te ontwikkelen en je handvaten geven hoe je het beste met jouw burn-out om kunt gaan.