Yoga Nidra: de meditatietechniek voor diepe rust

Waarom Yoga Nidra beoefenen?

Iedereen kan Yoga Nidra meditatie beoefenen, maar het is vooral nuttig voor mensen die moeilijk in slaap vallen, worstelen met een slaaptekort, angst of depressie. Maar zelfs als je hier geen last van hebt, kan Yoga Nidra waardevol zijn.

We leven in een samenleving waar we aangemoedigd worden om meer te doen in minder tijd. Dit zorgt ervoor dat er weinig ruimte overblijft om te ontspannen, vertragen en op te laden. Yoga Nidra is een techniek die je niet alleen helpt om in slaap te vallen, maar ook het lichaam herstelt. Er wordt zelfs gezegd dat 45 minuten Yoga Nidra net zo herstellend is als drie uur slaap.

De voordelen van Yoga Nidra

Yoga Nidra zorgt voor:

1. Minder stress, angst en depressieklachten
2. Verbeterde cognitieve prestaties en geheugen
3. Meer zelfvertrouwen
4. Verbeterde slaap en fysieke gezondheid
5. Beter contact met je intuïtie

Yoga Nidra en de wetenschap

De voordelen van Yoga Nidra zijn wetenschappelijk bewezen. Dit onderzoek wijst uit dat Yoga Nidra helpt bij het verminderen van psychische aandoeningen, zoals stress, angst, slapeloosheid en PTSS, en ook helpt bij het aanpakken van lichamelijke ziekten zoals hormonale disbalans, lichaamspijn, migraine, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Een ander onderzoek bevestigde dat Yoga Nidra een positief effect heeft op de slaapkwaliteit en slaapefficiëntie bij mensen met chronische slapeloosheid.

Wat is Yoga Nidra?

Yoga Nidra betekent letterlijk ‘yogische slaap’ en is een eeuwenoude, op slaap gebaseerde, meditatietechniek waarbij je in een diepe staat van ontspanning komt. Iedereen kan Yoga Nidra beoefenen en het kost geen moeite. Je hoeft niks te forceren of te proberen. Je lichaam weet al hoe het moet. De techniek zorgt ervoor dat je makkelijk in een diepe staat van bewustzijn kunt komen – net als ervaren meditatiebeoefenaars.

Yoga Nidra bestaat uit een reeks lichaams-, adem- en bewustzijnstechnieken. Deze zijn ontworpen om je van je ‘denkende geest’ naar een ‘staat van zijn’ te begeleiden. In tegenstelling tot traditionele meditatie, kost Yoga Nidra geen moeite. Terwijl je bij meditatie je geest traint om te focussen, draait Yoga Nidra om diepe ontspanning waarbij je geest mag afdwalen.

Wat is Yoga Nidra niet?

Simpelweg ontspannen

Yoga Nidra gaat verder dan lekker relaxen. Tijdens Yoga Nidra moet het lichaam ontspannen zijn om diep te rusten en zich te herstellen. Maar dat is niet het einddoel van Yoga Nidra. Het doel van Yoga Nidra is om het lichaam tot rust te brengen terwijl je geest actief blijft, waardoor je je innerlijke wereld kunt ontdekken.

Dromen

Yoga Nidra verschilt van dromen, hoewel het mogelijk is dat je wegdroomt tijdens een Yoga Nidra-meditatie. Het belangrijkste verschil ligt in de activiteit van de zintuigen; tijdens het dromen zijn deze actief, terwijl in yogische slaap de zintuigen rusten en de mentale processen tot stilstand komen. Dit zorgt voor een heldere en kalme geest.

Hypnose

Tijdens zowel Yoga Nidra als hypnose is het lichaam diep ontspannen. Toch verschillen de oefeningen en hun doelen van elkaar. In yogische slaap bereik je een diepere bewustzijnstoestand dan tijdens hypnose. In tegenstelling tot bij Yoga Nidra, kun je tijdens hypnose je bewustzijn verliezen.

Savasana

De meeste yogalessen eindigen met de rusthouding Savasana, waarbij je ontspannen op de grond ligt met gesloten ogen en je armen naast je. Ondanks dat Savasana en Yoga Nidra uiterlijk op elkaar lijken, vindt er intern een ander proces plaats. Yoga Nidra vertegenwoordigt een specifieke bewustzijnstoestand die het lichaam in staat stelt zich te herstellen en te vernieuwen. Savasana daarentegen, aangenomen aan het einde van de yogales, brengt lichaam en geest terug naar een 'neutrale' staat, waarbij hartslag en bloeddruk dalen en het zenuwstelsel kalmeert.

Wat is het verschil tussen Yoga Nidra en meditatie?

Je vraagt je misschien af wat het verschil is tussen meditatie en Yoga Nidra. Beide zijn effectieve manieren om te ontspannen, maar toch werken ze anders. Terwijl je tijdens meditatie je concentratie en bewustzijn traint, is het doel van Yoga Nidra om je bewustzijn te verminderen en het onderbewustzijn te activeren. Dit zorgt voor een gevoel van innerlijke rust en vrede. Meditatie is dan ook vaak iets actiever dan Yoga Nidra.

Je hoeft alleen maar te liggen en te luisteren

Iedereen kan aan Yoga Nidra doen. De sessies zijn ontworpen om je van je ‘denkende geest’ naar een ‘staat van zijn’ te begeleiden. Je gedachten mogen dan ook afdwalen tijdens het beoefenen van Yoga Nidra. Het enige wat je hoeft te doen is liggen en luisteren.

Maar hoe zorgt alleen liggen en luisteren ervoor dat je in een diep ontspannen staat komt? Tijdens een Yoga Nidra-sessie gebeurt er veel op neurologisch niveau: je hersenen komen in een staat tussen waken en slapen. Je lichaam slaapt, maar je geest blijft wakker. Dit zorgt ervoor dat je diepe rust ervaart.

Dit heeft alles te maken met het zenuwstelsel. Yoga Nidra kalmeert het sympathische zenuwstelsel. Dit deel van het zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de vecht-of-vluchtreactie. Je kunt Yoga Nidra zien als het indrukken van de pauzeknop. Je denkende geest overheerst niet meer. Dit maakt het mogelijk voor je lichaam om helemaal tot rust te komen.

Wat gebeurt er tijdens een Yoga Nidra oefening?

Maar wat gebeurt er nu precies tijdens een Yoga Nidra oefening? Tijdens een Yoga Nidra-sessie leidt een stem je door een serie aan meditatie-oefeningen heen. Je hoeft zelf alleen maar te liggen en te luisteren. En hoewel iedere Yoga Nidra-sessie anders is, komen vaak de volgende elementen terug:

1. Ontspan het lichaam
2. Zet een intentie
3. Visualisatie
4. Bodyscan
5. Afsluiting

Lees hier meer over de verschillende onderdelen van een Yoga Nidra-meditatie:
Yoga Nidra oefeningen: in 5 stappen naar diepe ontspanning

Wanneer kan ik het beste Yoga Nidra beoefenen?

Je kunt Yoga Nidra op ieder moment van de dag beoefenen: in de ochtend na een slechte nacht slaap of in de avond als onderdeel van je avondroutine. Pas alleen op met het beoefenen van Yoga Nidra na het eten van een grote maaltijd, omdat je dan sneller in slaap kunt vallen.

Zelf Yoga Nidra beoefenen

Voel je spanning in je lichaam, heb je weinig energie en wil je helemaal tot rust komen? In de Meditation Moment app vind je verschillende Yoga Nidra oefeningen die je op ieder moment van de dag kunt doen.

Tijdens een sessie lig je in een comfortabele houding en luister je naar de stem die de sessie leidt. Je ontspant je steeds dieper en dieper, waarna je lichaam zich volledig kan herstellen. Aan het einde van de sessie voel je je helemaal uitgerust.

Hoe beoefen je Yoga Nidra thuis?

Tijdens een Yoga Nidra-sessie hoef je alleen maar te liggen en te luisteren. Daarom is het belangrijk een leraar te vinden wiens stem je prettig vindt. Dit maakt het makkelijker om te ontspannen en los te laten. Als je Yoga Nidra volgt via de Meditation Moments app, kun je kiezen tussen de stemmen van Michael en Caressa.

Verder is het belangrijk een comfortabele plek te creëren waar je even niet gestoord wordt. Het eenvoudigst is misschien wel om in bed te liggen. Maar je kunt bijvoorbeeld ook een yogamat gebruiken. Zorg ervoor dat je je volledig kunt ontspannen: leg een bolster onder je knieën (dit is optioneel) en houd een dekentje bij de hand voor als je het koud krijgt. Een slaapmasker kan je helpen om nog dieper te ontspannen. Ook kan het gebruik van een koptelefoon of oordopjes fijn zijn als je snel afgeleid wordt door geluiden uit je omgeving.

Start de Yoga Nidra-sessie en laat je meevoeren door de stem. Maak je geen zorgen als je in slaap valt; dat gebeurt zelfs de besten onder ons weleens. Breng als dit gebeurt je aandacht simpelweg weer terug naar de stem. Neem aan het einde van de sessie even de tijd om na te voelen wat de oefening met je heeft gedaan.

Waar komt Yoga Nidra vandaan?

Yoga Nidra is een eeuwenoude meditatietechniek uit India. Rond 1000 v.Chr. begon het met de Sankhya filosofie: een dualistische filosofie die alle elementen beschrijft waaruit het leven bestaat. De Sankhya filosofie leert je het onderscheid te maken tussen purusha (geest) en prakriti (materie). Volgens de filosofie zou bewustwording van dit onderscheid zorgen voor een gelukkig leven.

Door de tijd heen zijn deze ideeën steeds verder uitgediept met behulp van Advaita Vedanta, een filosofie die zegt dat alles één is, en de Tantrische leer van Kashmir Shaivisme, een spirituele stroming uit een deel van India. Honderden jaren later brachten de Advaita Vedanta en de Tantrische leer van Kashmir Shaivisme iets interessants naar voren: ze legden uit dat de dingen die we zien en ervaren niet los van ons staan. Ze zijn eigenlijk een soort van weerspiegeling van hoe we zelf naar de wereld kijken. Op een bepaalde manier zijn we verbonden met alles om ons heen.

Vandaag de dag wordt Yoga Nidra als techniek gebruikt voor diepe ontspanning. Tijdens Yoga Nidra richt je je aandacht op je ademhaling, je gedachten en je lichaam. Je neemt deze dingen waar en accepteert ze zonder oordeel. Dit ontwikkelt het bewustzijn dat je meer bent dan je lichaam, je gedachten of je gevoelens.