Wat is overprikkeling?

Overprikkeling vindt plaats wanneer er meer prikkels binnenkomen via je vijf zintuigen dan dat je op dat moment kunt verwerken. Normaal gesproken geven je zintuigen informatie uit je omgeving door aan je hersenen. Je hersenen interpreteren de informatie en vertellen hoe je moet reageren.

Als je hersenen overprikkeld zijn, lukt het ze niet meer om alle prikkels te verwerken. Je hersenen weten niet welke prikkels ze moeten verwerken en het kan voelen alsof je vastloopt. Het is de taak van je hersenen om je te beschermen. Daarom sturen je hersenen bij overprikkeling een seintje naar je lichaam dat het tijd is om de situatie waarin je je bevindt te verlaten. Dit kan gepaard gaan met paniek en gevoelens van angst.

Wat zijn de oorzaken van overprikkeling?

De oorzaken van overprikkeling kunnen variëren. Een drukke omgeving of een hoge werkdruk kunnen bijvoorbeeld de boosdoener zijn. Maar ook mensen met bepaalde gezondheidsaandoeningen (zoals ADHD, angststoornissen, autisme, PCS, fibromyalgie, MS en PTSD) of karaktereigenschappen kunnen vatbaarder zijn voor overprikkeling.

Hoe voelt overprikkeling?

Bij overprikkeling ben je gevoeliger voor je omgeving dan normaal. Geluiden kunnen ervoor zorgen dat je je adem inhoudt, fel licht bezorgt je hoofdpijn en rumoer in het openbaar zorgt ervoor dat je je oren wilt bedekken.

De symptomen van overprikkeling verschillen van persoon tot persoon. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Overmatige stress en angst
• Rusteloosheid en een oncomfortabel gevoel
• Irritatie
• Fysieke en mentale vermoeidheid
• Concentratieproblemen
• Verhoogde hartslag
• Hoofdpijn

Hoe ga je om met overprikkeling?

Overprikkeling uit je leven bannen zal niet lukken. Iedereen kan overprikkeld zijn en dit is een normaal deel van het leven. Het gaat erom dat je de vroege signalen van overprikkeling leert op te merken, zodat je verdere overbelasting kunt voorkomen. Daarnaast is het ook belangrijk om te weten wat je het beste kunt doen als je je in een overweldigende situatie bevindt.

Je mag jezelf uit de situatie verwijderen

Overprikkeld en overweldigd? Er is niets mis mee om jezelf uit de situatie te verwijderen. Door afstand te nemen, geef je je hersenen de ruimte om alle prikkels te verwerken. Het beste wat je kunt doen als je overprikkeld bent, is even helemaal niets.

Maar er zijn ook momenten waarop dit moeilijk is. Misschien reis je met het openbaar vervoer of moet je een druk werkevenement bijwonen. Probeer de volgende strategieën als je merkt dat er te veel prikkels op je afkomen.

1. Haal diep adem

Veel mensen hebben de neiging om hun adem in te houden of gaan juist oppervlakkig ademen als ze stress ervaren. Maar dit zorgt alleen maar voor meer stress. Probeer in plaats daarvan om drie keer diep en langzaam adem te halen als je overprikkeld bent. Niet alleen heeft dit een kalmerend effect op je zenuwstelsel, het leidt ook je aandacht af van je omgeving.

Hier vind je drie ademhalingsoefeningen die je kunt doen op het moment dat je stress of angst ervaart.

2. Schrijf je gedachten op

Het opschrijven van je gedachten kan helpen bij het verwerken van wat het ook is dat je voelt op dat moment. Waarschijnlijk heb je niet altijd je notitieboekje bij je, en dit hoeft ook niet. Je kunt je gedachten ook uittypen in de notitie-app op je telefoon.

3. Spreek affirmaties uit

Als schrijven niet jouw ding is, kun je ook affirmaties gebruiken. Gebruik affirmaties als “Ik ben veilig op dit moment” of “Ik heb het vermogen om met stressvolle situaties om te gaan”. Je hoeft deze zinnen niet hardop uit te spreken. Je kunt ze ook voor jezelf in je hoofd herhalen.

4. Doe een Flow-sessie

Het kan moeilijk zijn om jezelf tot rust te brengen als je overprikkeld bent – zeker als je een rusteloos gevoel ervaart. Op deze momenten kan het schudden van je lichaam helpen om spanning los te laten.

De sessie Flow voor het verlichten van stress en angst is speciaal ontwikkeld om te doen als je een overweldigend gevoel ervaart.

5. Mediteer

Het is essentieel om je geest de rust te geven die het nodig heeft als je overprikkeld bent. Luisteren naar een geleide meditatie kan je helpen om een moment van rust te vinden als het leven chaotisch aanvoelt.

Meditaties voor overprikkeling

Op zoek naar meditaties die helpen om met overprikkeling om te gaan? De collectie Ontspanning in de Meditation Moments app heeft allerlei meditaties die je geest helpen om tot rust te komen. Probeer een van de volgende meditaties op het moment dat je te veel prikkels ervaart:

• Even nietsdoen. Het beste wat je kunt doen bij te veel prikkels? Even helemaal niets.
• Wandelmeditatie. Een wandelmeditatie brengt je lichaam en geest in balans en je aandacht in het hier en nu.
• Een momentje bewust zijn. Dit moment helpt je om terug te gaan naar de stilte in jezelf.
• Stiltemeditatie voor innerlijke rust. Stiltemeditatie leert je om afstand te nemen van de wereld om je heen en je te focussen op dit moment.
• Yoga Nidra voor ontspanning. Yoga Nidra helpt je om tot rust te komen na een drukke dag.